Vlooien
Vlooien zijn op onze huisdieren levende parasieten die veel overlast kunnen veroorzaken bij dier en mens. De overlast (jeuk) ontstaat doordat met name de vrouwelijke vlooien een bloedmaaltijd nodig hebben voordat ze eieren leggen. De beten veroorzaken irritatie en ontstekingsreacties, maar kunnen ook bij sommige mensen en dieren tot allergische reacties leiden die gepaard gaan met zeer heftige jeuk.
De levenscyclus van de vlo bestaat uit 4 stadia:
1. De volwassen vlo
Op onze huisdieren komt voornamelijk de kattenvlo voor. Deze vlo leeft vrijwel permanent op hond en kat en legt gedurende 100 dagen ongeveer 2000 eieren. Vlooien zitten bij voorkeur achter op de rug en op de buik van hond en kat en veroorzaakt daar jeuk. Vlooien produceren uitwerpselen die in de vorm van kleine zwarte korreltjes in de vacht zijn te vinden. Vlooien zijn niet bestand tegen lage temperaturen en lage luchtvochtigheid.
2. De eieren
De eitjes hebben een doorsnede van 0.3 tot 0.5 mm en zijn wit van kleur.
Vlooieneieren vallen vrijwel allemaal van uw huisdier af en komen terecht waar uw kat zich ophoudt. Dit betekent dat vooral de ligplaatsen van uw kat, zoals, mand, dekens, bank, stoelen en vloerbedekking broedplaatsen zijn van nieuwe vlooien. Vergeet ook de leefomgeving buiten niet!
3. De larven
Larven van vlooien zijn 1 mm lang, leven op de grond in de nabijheid van de eieren en voeden zich met vlooienontlasting en organisch afval. Larven zijn lichtschuw en kruipen actief in de vloerbedekking, in kieren en spleten of buiten onder bladeren e.d.. Larven zijn niet bestand tegen een lage temperatuur en een lage vochtigheid. Zij gedijen goed op vochtige donkere plekken. Drie verschillende larvale stadia volgen elkaar op, om uiteindelijk het popstadium te bereiken.
4. Het pop stadium
Tijdens dit stadium is de jonge vlo omgeven door een dikke ondoordringbare wand waardoor hij goed beschermd is tegen invloeden van buiten, zoals insecticiden. In dit stadium blijft de vlo zo’n 150 dagen vitaal. Komt een huisdier of mens in de buurt dan zullen uit deze poppen massaal nieuwe vlooien komen.
Hoe weet ik of mijn kat vlooien heeft?
Wanneer uw kat veel jeuk heeft en zich krabt is het verstandig om de vacht eens van dichtbij te bekijken. Wanneer u de vacht goed opzij duwt en een klein stukje van de huid zichtbaar is kunt u goed zien of uw kat vlovrij is. Als u vlooien ziet of zwarte vlekjes tegenkomt (vlooienpoepjes) dan heeft uw kat last van vlooien. Om een vlooienplaag te voorkomen is direct handelen noodzakelijk. Het is onjuist om ervan uit te gaan dat een vlooienbesmeting iets te maken heeft met hygiëne, iedere kat kan vlooien krijgen.
Heeft mijn kat een vlooienallergie?
Als er een vermoeden is van een aanwezige vlooienallergie, betekent dit dat uw kat overgevoelig reageert op vlooienbeten. Elke keer als een vlo bloed zuigt, brengt de vlo ook stoffen in de huid van uw kat waardoor het bloed even onstolbaar wordt. Ten aanzien van deze stoffen kunnen overgevoeligheidsreacties ontstaan die leiden tot zeer heftige en langdurige jeuk. Elke keer als een vlo bijt, treden deze reacties opnieuw op. Een intensieve vlooienbestrijding is belangrijk bij deze problemen, maar niet altijd voldoende. Immers, elke kat loopt ondanks de vlooienbestrijding wel eens een vlo op met als onmiddellijk resultaat een nieuwe allergische reactie met de bijbehorende heftige jeuk.
Het is zelfs goed mogelijk dat bij het onderzoeken van uw kat geen enkele vlo gevonden wordt. De betreffende vlo is mogelijk allang dood, maar heeft nog wel voor zijn dood de allergische reactie kunnen veroorzaken. 1 Enkele beet kan voldoende zijn voor een zeer heftige jeuk reactie.
Waarschijnlijk speelt bij het ontstaan van en vlooienallergie de erfelijke aanleg een belangrijke rol. Daarnaast is ook van belang hoeveel vlooien in de omgeving van uw kat aanwezig zijn. Leeftijd speelt geen enkele rol; zowel jong als oud kunnen een vlooienallergie ontwikkelen.
Een vlooienallergie is als volgt te herkennen:
• Hardnekkige en heftige jeuk op het achterlijf; op mogelijk zowel buik, rug als staart.
• De jeuk gaat gepaard met ontsteking, korsten en een uitgebreide kaalheid op het achterlijf.
• Vlooienbestrijding wil niet altijd helpen.
• Niet altijd vlooien vindbaar.
• De jeuk is vaak het hele jaar door aanwezig. (in de winter is het in huis behaaglijk warm waardoor de vlo goed kan overwinteren)
Veel katten hebben geen vlooienallergie maar een vlooienovergevoeligheid. Consequent ontvlooien met een ontvlooiingsmiddel zorgt er voor dat de katten jeukvrij zijn. Elke dag de kat kammen heeft niet hetzelfde effect als een goed ontvlooiingsmiddel. Ook het geven van knoflook door de voeding heeft geen goed resultaat.
Wat is er aan te doen?
1. Het belangrijkste is om de hoeveelheid vlooien in de omgeving van uw kat terug te dringen tot (bijna) nul, doordat 1 beet al zeer heftige reacties kunnen opwekken. Bij hardnekkige vlooienproblemen moeten we de vlooien op 3 fronten tegelijk en herhaaldelijk bestrijden.
a. Bestrijden van de volwassen vlo op het dier en op alle contactdieren.
b. Bestrijden van de eieren
c. Bestrijding van de larven in de leefomgeving.
Dit betekend dat uw kat goed behandelen dient te worden met bv. pipetten, tabletten of injecties. Met de moderne middelen zijn we in staat de eieren en larven onschadelijk te maken. Het huis moet herhaaldelijk gezogen worden met verwijdering van de stofzakken uit huis en zorgvuldig sprayen met een anti-vlooien spray. Het Pop-stadium is alleen te bestrijden door herhaaldelijk stofzuigen en herhaaldelijk toepassen van insecticiden.
Buitenshuis dient u waar mogelijk schaduwrijke schuilplaatsen voor de larven op te ruimen: dat betekent dorre bladeren, takken e.d. weghalen. Wees attent op andere honden en katten of zwerfdieren; zij kunnen de leefomgeving van uw huisdier opnieuw besmetten. In dit verband zijn ook uitlaatveldjes berucht.
2. Verder kan het soms nodig zijn om dit te combineren met een medicamenteuze aanvulling. Corticosteroïden is dan de meest gebruikte medicatie. Het effect is over het algemeen zeer goed en de bijwerkingen gering. De allergie gaat hiermee niet over doch wordt slechts onderdrukt. Zodra gestopt wordt met de medicatie zullen de klachten weer terug komen. Corticosteroïden zijn bij langdurig gebruik wel schadelijk voor uw huisdier, dus dit is geen oplossing voor langer termijn.
3. Tevens is het mogelijk om uw kat te hyposensibiliseren. Bij deze behandeling trachten we door middel van injecties met een extract van vlooien uw kat geleidelijk ongevoelig te maken. Het voordeel van deze methode is dat geen bijwerkingen te verwachten zijn. Helaas is deze behandeling maar in 20% van de gevallen succesvol.
Wat zijn de vooruitzichten op de lange termijn?
Heeft uw kat een lichte allergie, dan zijn de klachten goed onder controle te houden. Heel belangrijk hierbij is om heel consequent te blijven ontvlooien en nooit een keer over slaan.
Bij katten met hele heftige klachten zullen de problemen jarenlang de aandacht blijven eisen. De aandoening verloopt zeer chronisch; een snel en compleet herstel is niet te verwachten. Het voornaamste doel van de behandeling is dan ook om de situatie voor uw huisdier en u leefbaar te maken en te houden.
Bronvermelding:
Faculteit diergeneeskunde, UKG kliniek, afdeling dermatologie.
